9–16 sierpnia 1944 roku – stoczono bitwę pancerną pod wsią Studzianki pomiędzy oddziałami 8. Armii Gwardii z przydzieloną do niej polską 1. Brygadą Pancerną im. Bohaterów Westerplatte a 45. Dywizją Grenadierów oraz elementami niemieckiej 1. Dywizji Pancerno-Spadochronowej Hermann Göring i 19. Dywizji Pancernej. Dla 1 Brygady była to pierwsza i jak się później okazało największa bitwa.

1 sierpnia wojska 1. Frontu Białoruskiego Armii Czerwonej przeprawiły się przez Wisłę w rejonie Mniszewa i Ryczywołu i opanowały przyczółek warecko–magnuszewski. 3 sierpnia żołnierze z radzieckiego 101. pułku z 35. Dywizji Gwardii z 4. Korpusu Gwardii zajęli Studzianki i dotarli w rejon Głowaczowa. 6 sierpnia w kierunku przyczółka wyruszyły polskie jednostki:: 1. Brygada Pancerna im. Bohaterów Westerplatte, 3. Dywizja Piechoty im. Romualda Traugutta, i 2. Dywizja Piechoty im. Henryka Dąbrowskiego. Pierwsze czołgi przeprawiły się w dniu 9 sierpnia i z marszu weszły do walki które nieprzerwanie trwały do 11 sierpnia (wyparcie Niemców ze wsi i folwarku Studzianki). Bitwa zakończyła w 16 sierpnia po zlikwidowaniu sił niemieckich zamkniętych w kotle utworzonym dwa dni wcześniej po udanym ataku wzdłuż tzw. Grobli. Nowsze publikacje podają, że podczas bitwy pod Studziankami (nie należy mylić z całymi działaniami na przyczółku) 1 Brygada uszczupliła stan posiadania Niemców o 10 czołgów, 16 dział i moździerzy, 6 transporterów opancerzonych oraz baterię armat. Straty wyniosły 18 czołgów zniszczonych i 9 uszkodzonych.

W wyniku dużych strat w okresie 18 sierpnia – 11 września Brygada przeszła reorganizację i z formy pułkowej (2 pułki) przeszła do formy batalionowej (3 bataliony). Od 14 września poszczególne bataliony brały udział w wyzwoleniu warszawskiej Pragi gdzie współdziałały z oddziałami AK (grupa ppor. Józefa Polaka) które osłaniały czołgi oraz wskazywały drogę. W październiku 1 Brygada walczyła w rejonie Jabłonny by w styczniu wziąć udział w wywalaniu lewobrzeżnej Warszawy.

Model wykonany z zestawu TAMIYA w skali 1/35 przedstawia jeden z wozów 1 Pułku 1 Brygady Pancernej im. Bohaterów Westerplatte z okresu walk pod Studziankami i wyzwalania warszawskiej Pragi (sierpień-wrzesień 1944).

Tekst i zdjęcia: Hubert Łabęcki